Andrzej Dubyk

Słowa rozpoczynające biblijną Księgę Mądrości wzywają tych, którzy sądzą ziemię, do miłowania sprawiedliwości. Chciałoby się zadedykować je wszystkim rządzącym Polską, niezależnie od stanowiska i stopnia odpowiedzialności, jaki ponoszą za zarządzanie państwem. Po gorącym okresie dyskusji programowych i wyborów konieczne jest bowiem wzięcie odpowiedzialności za kraj i budowanie jego przyszłości na solidnych fundamentach.

O współczesnych problemach nie jest łatwo pisać z dystansem, zachowując odpowiedni obiektywizm. Zbyt mocno jesteśmy zanurzeni w nurt politycznych dyskusji, za dużo oczekiwaliśmy od tego czy innego polityka, od takiego czy innego ugrupowania politycznego. Tym bardziej jest to trudne po minionych wyborach parlamentarnych i prezydenckich w Polsce, kiedy od najbardziej wpływowych polityków oczekiwano większej współpracy dla dobra wszystkich. Dlatego może lepiej od wołać się do przeszłości, by sformułować pewne postulaty i wskazać wartości, na których budowali swoją pomyślność inni, a które powinny też stać się programem naszym na dziś.

Dobrą okazję do tego typu refleksji stwarza przyjrzenie się freskowi pędzla Ambrogio Lorenzettiego (1338-1339), który przedstawia alegorię dobrego rządu, znajdującemu się w sali obrad rady miejskiej w Palazzo Pubblico w Sienie. W jego lewym górnym rogu widać biblijną postać, Mądrość, przedstawioną jako ukoronowana kobieta dzierżąca drążek wielkiej wagi. Szale tej wagi znajdują się w doskonałej równowadze. Postacie zasiadające na szalach symbolizują sprawiedliwość rozdzielczą i sprawiedliwość wymienną. Pomiędzy nimi zasiada we wspaniałej szacie upersonifikowana Sprawiedliwość, którą winni miłować wszyscy zasiadający w sali sieneńskiego ratusza. Poniżej figury Sprawiedliwości widać inną kobiecą postać trzymającą na kolanach hebel (by wyrównywać dążenia ludzi ambitnych), na którym widnieje słowo „Zgoda”. Przesłanie, jakie płynie z takiej kompozycji tej części fresku, jest jasne: z Bożej Mądrości wynika Sprawiedliwość ludzka we wszystkich swoich przejawach, a ze Sprawiedliwości Zgoda w życiu obywateli.

W dalszej kolejności artysta przedstawił obywateli różnych stanów idących w procesji od postaci przedstawiającej Zgodę do wysokiego podium, na którym zasiada siedem osobistości. Sześć z nich wyobraża cnoty: Pokój, Męstwo, Roztropność, Wielkoduszność, Umiarkowanie i Sprawiedliwość, a siódma – pełen godności starzec z berłem w ręku – to symbol rady miasta. Nad głową starca widać symbole Wiary, Miłości, Nadziei – trzech cnót teologicznych. Z całości tego imponującego fresku płynie proste, choć głęboko przemyślane przesłanie. Pomyślność i dobrobyt obywateli są dojrzałymi owocami życia obywatelskiego kierowanego cnotami i zgodą, która pochodzi od sprawiedliwości drogiej rządzącym czerpiącym też z Bożej mądrości. Tak więc porządek zewnętrzny wypływa z ładu wewnętrznego, będącego darem, ale jest także zadaniem, które trzeba w sposób odpowiedzialny podjąć. Czy tak stanie się również w naszej ojczyźnie, pokaże niedaleka przyszłość.