Boże Duchu Święty,
z Twojego polecenia Objawienie
zostało spisane dla nas ludzi.
Oświeć mój rozum i napełnij moje serce,
abym przy tym czytaniu
dobrze zrozumiał Twoją prawdę
i abym nauczył się goręcej Cię kochać,
wierniej Ci służyć.
Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.

Przeczytaj: → Pierwsza Księga Królewska rozdziały 17-19 oraz → Druga Księga Królewska rozdziały 1-2

Wtedy Pan rzekł do Eliasza: „Idź, wracaj twoją drogą ku pustyni Damaszku. A kiedy tam przybędziesz, namaścisz Chazaela na króla Aramu. Później namaścisz Jehu, syna Nimsziego, na króla Izraela. A wreszcie Elizeusza, syna Szafata z Abel-Mechola, namaścisz na proroka po tobie. A stanie się tak: uratowanego przed mieczem Chazaela zabije Jehu, a uratowanego przed mieczem Jehu zabije Elizeusz. Zostawię jednak w Izraelu siedem tysięcy takich, których kolana nie ugięły się przed Baalem i których usta go nie ucałowały”. [Eliasz] stamtąd poszedł i odnalazł Elizeusza, syna Szafata, orzącego: dwanaście par [wołów] przed nim, a on przy dwunastej. Wtedy Eliasz, podszedłszy do niego, zarzucił na niego swój płaszcz. Wówczas Elizeusz zostawił woły i pobiegłszy za Eliaszem, powiedział: „Pozwól mi ucałować mego ojca i moją matkę, abym potem poszedł za tobą”. On mu odpowiedział: „Idź i wracaj, bo po co to ci uczyniłem?”. Wtedy powrócił do niego i zaraz wziął parę wołów, złożył je na ofiarę, a na jarzmie wołów ugotował ich mięso oraz dał ludziom, aby zjedli. Następnie wybrał się i poszedłszy za Eliaszem, stał się jego sługą. 19,15-21

Kiedy zaś przeszli [Jordan], rzekł Eliasz do Elizeusza: „Żądaj, co mam ci uczynić, zanim wzięty będę od ciebie”. Elizeusz zaś powiedział: „Niechby – proszę – dwie części twego ducha przeszły na mnie!”. On zaś odrzekł: „Trudnej rzeczy zażądałeś. Jeżeli mnie ujrzysz, jak wzięty będę od ciebie, spełni się twoje życzenie; jeśli zaś nie [ujrzysz], nie spełni się”. Podczas gdy oni szli i rozmawiali, oto [zjawił się] wóz ognisty wraz z rumakami ognistymi i rozdzielił obydwóch: a Eliasz wśród wichru wstąpił do niebios. Elizeusz zaś patrzał i wołał: „Ojcze mój! Ojcze mój! Rydwanie Izraela i jego jeźdźcze”. I już go więcej nie ujrzał. Ująwszy następnie szaty swoje, Elizeusz rozdarł je na dwie części i podniósł płaszcz Eliasza, który spadł z góry od niego. Wrócił i stanął nad brzegiem Jordanu. I wziął płaszcz Eliasza, który spadł z góry od niego, uderzył wody, lecz one się nie rozdzieliły. Wtedy rzekł: „Gdzie jest Pan, Bóg Eliasza?”. I uderzył wody, a one rozdzieliły się w obydwie strony. Elizeusz zaś przeszedł środkiem. Uczniowie proroków, którzy byli w Jerychu, ujrzeli go z przeciwka, i oświadczyli: „Duch Eliasza spoczął na Elizeuszu”. Wyszli zatem naprzeciw niego, oddali mu pokłon do ziemi. 2 Krl 2,9-15

Historia proroka Eliasza i następującego po nim Elizeusza to przykład udanego przekazania prorockiej misji. Uczeń jest godnym następcą swojego mistrza, największym cudotwórcą Starego Testamentu.

1. Czas proroków

Izrael znajduje się pod obcym panowaniem i doświadcza uciemiężenia, rozpaczy z utraty niepodległości, narzucenia obcych kultów i obyczajów, rozłamów wewnątrz społeczności (kolaboranci oraz prawowici) itp.

Prorocy z jednej strony dają nadzieję: wskazują na obecność Boga i przekazują obietnice dotyczące przyszłości. Z drugiej strony są głosem sumienia, piętnującym niewierność Izraelitów wobec Boga. Taka postawa sprawiała, że byli niewygodni, a ich mowy nie zawsze akceptowane.

Eliasz to prorok o szczególnej odwadze – sam przeciw wszystkim. Mówi o sobie, że został jedynym sługą prawdziwego Boga. Staje do pojedynku z 450 prorokami Baala 1 Krl 18,20-40. Gdy misja Eliasza dobiega końca, Bóg rozmawia z nim (lekki powiew na szczycie góry), nakazując mu namaścić Elizeusza na proroka, swojego następcę. Następnie mamy opis odnalezienia Elizeusza podczas pracy, powołanie go oraz kilkuetapową wędrówkę, zakończoną zabraniem Eliasza do nieba przez ognisty rydwan. Wymowna jest scena, gdy Elizeusz sprawdza nad Jordanem, czy rzeczywiście moc Eliasza przeszła na niego. Dopiero druga próba jest udana, ta w której przywołał mocy swojego nestora.

2. Król Achab – czas odstępstwa

Dzieje się to w Izraelu (królestwo północne, zob. temat września) za czasów króla Achaba (869-850 przed Chr.). Król ten oddaje cześć bożkom pogańskim, ponieważ jest pod wpływem swojej żony, okrutnej cudzoziemki Izebel. „Nie było nikogo, kto by tak, jak Achab, zaprzedał się, aby czynić to, co jest złe w oczach Pana, albowiem do tego skłoniła go żona jego Izebel. Bardzo haniebnie postępował, służąc bożkom” 2 Krl 21,25-26.

3. Eliasz

Pochodził z Tiszbe w Gileadzie. Udał się do Achaba, aby go upomnieć – znakiem jest bezterminowe („dopóki nie powiem”) wstrzymanie deszczu i rosy. Można to interpretować jako prorocki znak, nawiązanie do plag egipskich. W tym czasie prorok dokonuje cudu rozmnożenia mąki i oliwy u wdowy w Sarepcie, która go żywi. Gdy umiera jej syn, Eliasz wskrzesza go. Następnie Eliasz przystępuje do „pojedynku” z Achabem – ma on przyprowadzić 450 proroków Baala oraz 400 proroków Aszery na Górę Karmel. Ich modlitwy nie zostają wysłuchane, gdy podczas ofiary składanej przez Eliasza Bóg objawia swą moc. Prorocy Baala zostają zgładzeni, a nad kraj przychodzi ulewa.

Po tych wydarzeniach zdenerwowana Izebel chce pojmać proroka, ten ucieka. Na osobistym spotkaniu z Bogiem Eliasz dostaje wytyczne co do kolejnych władców (Chazael, Jehu, Nimszi) oraz Elizeusza, którego ma namaścić na proroka po sobie. Prorok powołuje go . Gdy razem wędrują, Eliasz zostaje wzięty do nieba przez ognisty rydwan.

4. Elizeusz

Wśród wszystkich proroków Elizeusz wyróżnia się jako wielki cudotwórca. Jego historia zawarta jest w 2 Księdze Królewskiej:

• uzdrawia wody Jerycha 2,19-22
• broni swej godności człowieka Bożego, posyłając dwa niedźwiedzie przeciwko tym, którzy z niego szydzą 2,23-24
• rozmnaża oliwę wdowie po jednym ze swych uczniów 4,17
• wskrzesza syna Szunemitki 4,8-37
• uzdrawia zatruty pokarm 4,38-41
• rozmnaża chleb 4,42-44
• uzdrawia trędowatego Naamana 5,1-20
• karze trądem sługę Gechaziego za jego nieuczciwość 5,21-27
• pomaga biednemu robotnikowi odnaleźć zgubioną siekierę 6,16
• oślepia całe wojsko aramejskie 6,8-23
• poskramia inflację 7,1-18
• kiedy już nie żyje, jego kości przywracają życie umarłemu 13,21

→ PDF, s. 123

Jak zaufać mistrzowi?

Wydaje się, że w czasach kryzysu autorytetów, relacja mistrz-uczeń odeszła w niepamięć. Młodzi wszystko wiedzą najlepiej, a wiedza starszych traktowana jest przez nich raczej jako obciążenie, niedostosowanie do szybko zmieniającego się świata. Dlatego dziś chętnie mówimy o „przywództwie służebnym”, a bardzo rzadko o byciu „mistrzem”. Często starsi (choć wiekiem wcale nie w podeszłym wieku) mają poczucie, że nie nadążają za młodymi i muszą się od nich uczyć. Historia Eliasza i Elizeusza to przykład udanego przekazania nie tylko wiedzy, lecz także misji (płaszcz Eliasza jest tego symbolem). Podziel się z innymi, w jaki sposób odnajdujesz się w takich relacjach.

1. Czy dziś jeszcze jest miejsce na relację mistrz-uczeń?
2. Czego młodsi mogą się nauczyć od starszych?
3. Jak świadomie budować swój autorytet?
4. Jak wspomagać młodszych w rozwoju?

Udana sukcesja to nie tylko kontynuacja działalności firmy, lecz jej dalszy rozwój. Firmy rodzinne powinny charakteryzować się jeszcze czymś więcej – pewnym duchem rodziny. Dlatego rolą założyciela (pierwszego pokolenia) jest nie tylko zorganizowanie sprawnie działającej firmy i efektywne jej przekazanie, lecz stworzenie „mitu założycielskiego” – misji firmy, zbioru fundamentalnych wartości, które nadadzą jej tożsamość. Czasem ma to odbicie w nazwie firmy zawierającej nazwisko założyciela. Jeśli zatem ktoś ma ambicje budowania firmy na pokolenia, od początku powinien zwrócić uwagę na ten niematerialny jej wymiar.

W stałości firmy rodzinnej jest jej siła. Nie jest nastawiona na natychmiastowy zysk, lecz jest budowana na pokolenia. W Polsce jesteśmy dopiero na początku tej drogi. Warto uzmysłowić sobie wagę tych wymiarów odpowiedzialnych za tożsamość firmy. Jednocześnie struktura firmy i jej forma prawna powinny być tak ustanowione, aby ułatwiać proces sukcesji i przejmowania jej przez kolejne pokolenia.

Aktualne problemy wielu przedsiębiorców z sukcesją mają swoją genezę w braku kultury budowania firm rodzinnych – ze względów oczywistych (socjalizm) jesteśmy dopiero na początku jej tworzenia. Widać to także w prawodawstwie, dotychczas w niewielkim stopniu uwzględniającym to zjawisko. Jednocześnie zagraniczne badania pokazują, że kluczowym momentem w „przeżywalności” firm rodzinnych jest trzecie pokolenie (jakieś skojarzenia z rodem Dawida?). Bibl. 4,5

→ Refleksja: PDF, s. 126

• Fragmenty Pisma Świętego z wersji internetowej Biblii Tysiąclecia → biblia.deon.pl

Kontekst opracowano na podstawie następujących pozycji:

• Giacomo Perego, Przewodnik po świecie Biblii, Częstochowa 2001
• Papieska Komisja Biblijna, Biblia a moralność, Kielce 2009
• → F. Jabłoński, Tymoteusz wzorem ucznia-misjonarza, Biblica et Patristica Thoruniensia, 9 (2016) 1: 11–26
• → Dlaczego większość firm rodzinnych upada po trzecim pokoleniu? 
• → Anna Bielak Dworska, Odpowiedzialni od pokoleń, czyli jak firmy rodzinne zmieniają świat
• → A. Lewandowska, Firma rodzinna to przede wszystkim trwałość. Niestety niewielu przedsiębiorców myśli w ten sposób

Jeśli jesteś zainteresowany przygotowanym przez duszpasterstwo programem rozwoju
„Sukces|Ja. W firmie Ojca” zamów publikację przez formularz poniżej.