1. Czas i miejsce

Sformułowanie „Gdy Jezus to usłyszał” dotyczy smutnej wiadomości o zabójstwie Jana Chrzciciela przez Heroda. Tradycyjnie utożsamia się miejsce przebywania Jezusa z brzegiem wschodnim Jeziora Genezaret. Mateusz podkreśla mocno fakt, że miejsce to było „pustynne” i „odosobnione”, chodzi o zaakcentowanie cudowności rozmnożenia chleba. Tłumy, dowiedziawszy się o Jezusie, idą za Nim. Ludzie ci pochodzą z okolicznych miast, prawdopodobnie chodzi o Kafarnaum oraz inne miejscowości położone nad brzegiem Jeziora Genezaret. Wzmianka o tym, że tłumy przyszły pieszo, potwierdza, że chodzi o miejsce odosobnione, ale położone dość blisko osiedli ludzkich, a więc w bliskości brzegu jeziora.

2. Uczniowie

Uczniowie charakteryzują się realizmem. Proszą Jezusa, aby odprawił ludzi, aby ci zdążyli wrócić do cywilizacji i coś kupić do jedzenia. W relacji Marka (6,34–44) polecenie Jezusa „Wy dajcie im jeść” uczniowie interpretują jako polecenie, aby oni sami poszli do wsi i dokonali zakupu. Udowadniają Jezusowi absurdalność tego polecenia pytaniem: „Mamy pójść i za 200 denarów kupić chleba, żeby dać im jeść?” (Mk 6,37). W relacji Mateusza polecenie wzmocnione jest zaimkiem „wy” (zbędnym z punktu widzenia gramatyki), podkreślającym znaczenie tego polecenia. To obnaża bezradność uczniów, którzy tłumaczą się posiadaniem jedynie pięciu chlebów i dwóch ryb.

3. Chleb

Dla Izraelitów chleb – poza oczywistym wymiarem spożywczym – miał głębokie znaczenie religijne.

• Abraham dostaje chleb i wino od kapłana Melchizedeka (Rdz 14,18).
• Chleb niekwaszony związany jest z pośpieszną ucieczką z Egiptu. Ten chleb staje się podstawowym symbolem święta Paschy (Wj 12,8).
• Bóg karmi na pustyni swój lud, który domaga się chleba. Manna (samo słowo manna zawiera w sobie zdziwienie mann hu – co to jest?) jest chlebem z nieba (Wj 16,1–21), chlebem mocarzy (Ps 78,25), który spożywa człowiek. Rozmnożenie chleba na pustyni przez Jezusa było oczywistym znakiem nawiązującym do cudownego pokarmu otrzymanego od Boga.
• Co szabat składano w świątyni jerozolimskiej chleby pokładne, będące wyrazem wdzięczności za chleb powszedni (Kpł 24,5–9).
• Chrystus rodzi się w Betlejem, co oznacza „dom chleba” (Mi 5,1).
• Chleb może być pokusą – na pustyni szatan kusi Jezusa, aby zamienił kamienie w chleb i w ten sposób zaspokoił swój głód (Mt 4,1–4). Jezus oczywiście nie czyni tego cudu dla siebie w związku z pokusą, ale w innym czasie dla ludzi, jako obraz swojej mocy. Ponadto szatanowi odpowiada, że człowiek żyje każdym słowem, które pochodzi z ust Bożych; cud rozmnożenia chleba miał miejsce po nakarmieniu ludu Słowem Bożym.
• Jezus nakazuje uczniom, aby modlili się: „chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj” (Mt 6,11). Manna na pustyni była codziennym darem Boga, nie magazynowano jej – za wyjątkiem świątecznego dnia szabatu, na który otrzymywali podwójną porcję.
• Chleb staje się Ciałem Pana – Eucharystią (Mt 26,26).