Sprawdź miasta i terminy

Program rozwoju

Zapraszamy liderów biznesu na comiesięczne spotkania, które mają prowadzić uczniów Chrystusa do osiągnięcia nowego życia.

Sprawdź miasta i terminy

Materiały PDF do pobrania

Modlitwa

Boże Duchu Święty,
z Twojego polecenia Objawienie
zostało spisane dla nas ludzi.
Oświeć mój rozum i napełnij moje serce,
abym przy tym czytaniu
dobrze zrozumiał Twoją prawdę
i abym nauczył się goręcej Cię kochać,
wierniej Ci służyć.
Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.

Ewangelia według św. Mateusza 25,14-30

Podobnie też [jest] jak z pewnym człowiekiem, który mając się udać w podróż, przywołał swoje sługi i przekazał im swój majątek. Jednemu dał pięć talentów, drugiemu dwa, trzeciemu jeden, każdemu według jego zdolności, i odjechał. Zaraz ten, który otrzymał pięć talentów, poszedł, puścił je w obrót i zyskał drugie pięć. Tak samo i ten, który dwa otrzymał; on również zyskał drugie dwa. Ten zaś, który otrzymał jeden, poszedł i rozkopawszy ziemię, ukrył pieniądze swego pana.

Po dłuższym czasie powrócił pan owych sług i zaczął rozliczać się z nimi. Wówczas przyszedł ten, który otrzymał pięć talentów. Przyniósł drugie pięć i rzekł: „Panie, przekazałeś mi pięć talentów, oto drugie pięć talentów zyskałem”. Rzekł mu pan: „Dobrze, sługo dobry i wierny! Byłeś wierny w rzeczach niewielu, nad wieloma cię postawię: wejdź do radości twego pana!”. Przyszedł również i ten, który otrzymał dwa talenty, mówiąc: „Panie, przekazałeś mi dwa talenty, oto drugie dwa talenty zyskałem”. Rzekł mu pan: „Dobrze, sługo dobry i wierny! Byłeś wierny w rzeczach niewielu, nad wieloma cię postawię: wejdź do radości twego pana!”.

Przyszedł i ten, który otrzymał jeden talent, i rzekł: „Panie, wiedziałem, żeś jest człowiek twardy: chcesz żąć tam, gdzie nie posiałeś, i zbierać tam, gdzieś nie rozsypał. Bojąc się więc, poszedłem i ukryłem twój talent w ziemi. Oto masz swoją własność!”. Odrzekł mu pan jego: „Sługo zły i gnuśny! Wiedziałeś, że chcę żąć tam, gdzie nie posiałem, i zbierać tam, gdziem nie rozsypał. Powinieneś więc był oddać moje pieniądze bankierom, a ja po powrocie byłbym z zyskiem odebrał swoją własność. Dlatego odbierzcie mu ten talent, a dajcie temu, który ma dziesięć talentów. Każdemu bowiem, kto ma, będzie dodane, tak że nadmiar mieć będzie. Temu zaś, kto nie ma, zabiorą nawet to, co ma. A sługę nieużytecznego wyrzućcie na zewnątrz – w ciemności! Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów”.

Komentarz biblijny

1. Przypowieść jako gatunek literacki

Jezus uważnie obserwuje świat, zna jego problemy. Nie jest obcy, daleki od sytuacji codziennego życia. Mówi w sposób zrozumiały, aby trafić do słuchaczy, przywołując takie sytuacje, które ich dotyczą.

Nie jest to bajka, nie ma nic z rozrywki. W sposób przystępny ma wyjaśnić tematy trudne. Trzeba zatem zadać sobie nieco wysiłku i ten „trudny temat” odnaleźć.

Przypowieści zawsze wychodzą od spraw codziennych, ich punktem odniesienia jest jednak świat Boga, ich celem jest zaprowadzenie nas na drugi brzeg rzeczywistości. Przypowieść coś ukrywa (za pomocą np. przenośni), aby odkryć coś na wyższym poziomie.

Pierwszą pokusą w interpretacji przypowieści jest ryzyko banalności, „przystosowywania” Słowa Bożego do naszych wyobrażeń i rozwijania naszych wizji. Uczniowie nie rozumieli ich i prosili o wyjaśnienie, dziś natomiast spotykamy kaznodziejów, którzy sugerują nam, że przypowieści zawierają jasne, proste i oczywiste przesłanie.

Przeciwnym niebezpieczeństwem jest ryzyko komplikacji. Zbyt szczegółowe analizy mogą prowadzić do błędnych wniosków; Jezus przedstawiał słuchaczom pewien obraz, wywoływał w nich skojarzenia, uczucia, skupiał ich uwagę. Szczegółowa analiza jest wtedy właściwa, gdy prowadzi do lepszego zrozumienia sensu.

Każdy obraz zawiera różne możliwe znaczenia. W odróżnieniu od naszych twierdzeń, przypowieść nigdy nie jest jednoznaczna. Różnorodność interpretacji jest świadectwem niewyczerpanego bogactwa przypowieści, a nie ich słabości. Przypowieść zawsze mówi coś więcej, niż to, co mówi.

W tej przypowieści Jezus posługuje się powtórzeniem (paralelizm) jako techniką narracyjną. W ten sposób w przypowieści zostają wyeksponowane elementy kontrastujące w słowach i działaniu postaci biorących udział w akcji.

2. Inwestycja

Jezus nie wyjaśnia, w jaki sposób dwaj słudzy pomnożyli otrzymane talenty (zobacz talent w temacie maja). Greckie wyrażenie ergazomai en autois, przetłumaczone przez Biblię Tysiąclecia jako „puścić [talenty] w obieg”, oznacza dosłownie: „pracować z nimi”. Tak duży zysk był niemożliwy do uzyskania przez zdeponowanie tych pieniędzy w banku. Można zatem tylko przypuszczać, że słudzy zrobili interes albo na handlu towarami, albo na spekulacjach przy wymianie pieniędzy.

3. Bank

Przy rozliczeniu z trzecim ze sług pan zauważa, iż przy chęci uniknięcia ryzyka sługa mógł spokojnie złożyć jeden talent do banku, co potem pozwoliłoby panu osiągnąć jakiś zysk z odsetek . Prawo żydowskie zabraniało domagania się procentów od pożyczek lub depozytów (Wj 22,25; Kpł 25,36-37), lecz nie dotyczyło to pogan. Poza tym Żydzi mogli żądać procentów od pogan. W ten sposób istnienie banków nie kolidowało z Prawem żydowskim. We wszystkich ważniejszych miastach imperium rzymskiego Żydzi posiadali własne banki. Operacje bankowe sprowadzały się zasadniczo do trzech obszarów: wymiany waluty, przechowywania pieniędzy bez zysku i obracania powierzonymi pieniędzmi przy zysku na odsetkach. Te ostatnie mogły być nawet znaczące, jak poświadcza Józef Flawiusz (Dawne dzieje Izraela), gdy wzmiankuje o pożyczce, której udzielił Protos, wyzwoleniec Berenike, królowi Agryppie w wysokości 17 500 drachm. Weksel dłużny został jednak wystawiony na 20 tysięcy drachm, czyli zysk wyniósł 2 500 drachm (14,2%).

4. Dobry sługa

Dwaj słudzy przejmują pełną odpowiedzialność za powierzony im majątek. Przy rozliczaniu z panem obaj prezentują zarobione pieniądze jako efekt swojej pracowitości i zaradności. Działają oni w sposób zdecydowany, bez ociągania się, wykorzystując maksymalnie czas, który mają do dyspozycji: w przypadku pierwszego sługi jest powiedziane, iż wziął się za interesy „natychmiast” po odjeździe pana. Podobną gotowością do działania wykazał się drugi sługa. Są rzutcy, zdecydowani, pomysłowi w zarządzaniu pieniędzmi swego pana. Pozostają wierni powierzonemu sobie zadaniu. Olbrzymia suma pieniędzy, którą mają do swojej dyspozycji, nie przewraca im w głowie, a nieobecność pana nie staje się dla nich pretekstem do porzucenia służby na rzecz korzystania z życia (takie zachowanie sług pod nieobecność pana znajdujemy w Mt 24,48-49). Wytrwale i sumienie realizują otrzymane od pana polecenie zarządzania jego majątkiem.

5. Twardy pan

Czy opinia trzeciego sługi o panu jako „człowieku twardym” jest obiektywna? Sam pan odrzuca ten osąd. Zgadza się ze sługą co do tego, że czerpie zyski z nie swojej pracy: za sługą powtarza, iż „żnie tam, gdzie nie posiał, i zbiera tam, gdzie nie rozsypał”, lecz pomija określenie siebie jako „człowieka twardego”. Jaki zatem obraz pana wyłania się z jego działań wobec sług?

Po pierwsze, pan darzy swoje sługi zaufaniem, czego dowodem są olbrzymie kwoty pieniędzy, którymi mają obracać.

Po drugie, pan zna dobrze swoje sługi, rozpoznaje ich umiejętności i w konsekwencji różnicuje zadania postawione przed nimi. Z tego powodu trudno uznać, że pan w swoich oczekiwaniach wobec sług jest nieracjonalny lub okrutny. Podobnie też jego ocena sług przy rozliczeniu z nimi jest adekwatna do ich działania.

Po trzecie, nagroda, którą otrzymują dwaj pierwsi słudzy, narusza ówczesny porządek społeczny. Niewyobrażalne jest bowiem, żeby słudzy ucztowali ze swoim panem, co jest zakładane przez zaproszenie: „Wejdź do radości twego pana”.

Po czwarte, pan nie jest nastawiony na łatwy i szybki zysk. Jest człowiekiem oszczędnym. Nie traktuje pieniędzy jako okazji do beztroskiego i rozrzutnego życia, lecz inwestuje dalej. Pomnożonych pieniędzy „nie przejada”, lecz przekazuje na dalsze inwestycje. Talent od sługi, który się nie sprawdził, wędruje do tego, który wykazał się największymi zdolnościami.

Analiza Ewangelii

  1. Jakimi cechami charakteryzuje się właściciel z przypowieści?
  2. Co sprawia, że dwaj słudzy osiągają sukces?
  3. Za co został ukarany trzeci sługa (pieniądze oddał w całości, nie ukradł)?
  4. W tej przypowieści pomnażanie pieniędzy jest dobre. Dlaczego? Jakie musi spełniać warunki?

Słowo w biznesie – rozmowa

  1. Powołani do twórczości, kreatywności i… zysków? W jaki sposób perspektywa wiary wpływa na twoje prowadzenie biznesu?
  2. Być dobrym zarządcą – znaczenie profesjonalizmu w działaniu. Podziel się swoimi przepisami na bycie lepszym przedsiębiorcą.
  3. W jaki sposób w środowiskach katolickich mówić o zyskach? Czy odczuwasz problem w tym obszarze?

Bibliografia programu

Fragmenty Pisma Świętego z wersji internetowej Biblii Tysiąclecia → biblia.deon.pl

Kontekst opracowano na podstawie następujących pozycji:

→ Adamczyk Dariusz, Chleb życia, Kieleckie Studia Teologiczne 2006

Florczyk Łukasz, Namaszczenie Jezusa w Betanii (Mt 26,6-13), Poznańskie Studia Teologiczne 2019

Gryglewicz Feliks, Ryby i rybacy Tyberiadzkiego Jeziora, Ruch Biblijny i Liturgiczny 1949

→ Jachym Jan, Życie społeczne w Biblii, Łódzkie Studia Teologiczne 2000

→ Morawiecki Lesław, Monety rzymskie a źródła pisane, Przegląd Historyczny 1994

Papieska Komisja Biblijna, Biblia a moralność, Kielce 2009

→ Papieska Komisja Biblijna, Interpretacja Biblii w Kościele, 1993

→ Pikor Wojciech, Przypowieści Jezusa. Narracyjny klucz lektury, Kielce 2011

Pronzato Alessandro, Przypowieści Jezusa, Tom I i II, Kraków 2003

→ Wronka Stanisław, Niegodziwa mamona – postawa wobec bogactwa według Nowego Testamentu, Ruch Biblijny i Liturgiczny 2010