Z dr. inż. Jerzym Donarskim rozmawia ks. Przemysław Król.

Co oznacza zastosować w firmie normy etyczności?

Zacznijmy od pytania, czy są jakieś precyzyjnie ustalone „normy etyczności” dla firm? Według mojej wiedzy o takich normach jeszcze się nie mówi. Dziś to konsultanci przychodzą do firm i badają, jaki one stosują system wartości. A zatem nie przychodzą z konkretnymi normami, lecz z czystą kartką papieru.
Wychodzimy z założenia, że każda firma pewne zasady etyki pracy stosuje, lecz innych nie stosuje. Jeśli w firmie potrzeba wdrożyć jakąś technologię, to organizuje się szkolenia i ją wprowadza. Tak samo należy zrobić z etycznością w firmach. Nie poprawi się ona, jeśli nie będzie pewnego wzorca, który my tutaj chcemy zaprezentować – „Zasady etyczne wg Jana Pawła II”. Taki wzorzec jest niezbędny. Ale trzeba także nauczyć firmy, jak to badać – w zarządzaniu trzeba zawsze badać zjawiska. I dopiero od pewnego stanu możemy wychodzić. Potem musimy nauczyć się wdrażać te normy. My podejmujemy po raz pierwszy taką próbę, zapraszając na szkolenie audytorów działalności proetycznej.

Czy wdrożenie tych norm etyczności pracy nie spowoduje spadku konkurencyjności firm? Powszechnie uważa się, że uczciwi mają gorzej.

Nasze badania prowadzą do rozróżnienia zasad etycznych, które podnoszą „komfort” pracy, od norm etycznych, które podnoszą także konkurencyjność i produktywność firmy. Nasze badanie wykazało, że ci, którzy stosują dużą liczbę zasad, deklarują także ich pozytywny wpływ na konkurencyjność firmy. Dzięki ocenom dużej grupy menedżerów, praktyków, mamy listę zasad, które w znacznym stopniu przyczyniają się do podniesienia jej konkurencyjności. Całe nasze badanie zmierza w kierunku rozszerzenia badań, aby zweryfikować metodami statystycznymi związek między stosowaniem zasad etycznej pracy a konkurencyjnością firmy.

Czy da się jednak zmierzyć „etyczność firmy”? Etyka jest przecież kwestią sumienia.

Twierdzimy, że da się to zmierzyć. Jeśli chodzi o sprawę sumienia to oczywiście. Ale jeśli pytamy pracownika, czy zna zasady pracy sformułowane przez Jana Pawła II i on odpowiada, że nie, to nie może dokonać tej oceny w sumieniu. Jeśli on jej nie realizuje, to jego sumienie nie jest obciążone, bo nie zna tej zasady.
Proszę zwrócić uwagę, że tutaj dochodzimy do ciekawych rzeczy: co to jest „zasada etycznej pracy”? My nie mówimy o „etyczności”, lecz o „etyczności pracy”. To nie jest etyka biznesu, lecz etyka pracy i etyczność w zarządzaniu. A zatem trzeba próbować formułować, co to jest norma, co to zasady etycznej pracy, których chcemy uczyć pracowników. Nasze działanie jest pewnego rodzaju eksperymentem, bo chcemy przez audytorów szkolić pracowników jak wdrażać stosowanie tych zasad. Jest przygotowywany projekt normy etyczności EC1000.

Od kogo zależy ta „etyczność pracy”? Od menedżerów, pracowników, ich współpracy.?

Głównym źródłem szybkiego wzrostu etyczności są zarządzający firmą. Jeśli szefostwo jest na to obojętne, to i prawdopodobnie pracownik nic nie wniesie. Uważam także, że w tym temacie dużo do powiedzenia powinny mieć związki zawodowe, to mogłoby w jakiś sposób wyznaczyć ich nową rolę. Pracownicy też muszą je realizować, bo na nic się zdadzą wysiłki zarządzających, jeśli pracownicy nie będą znali tych norm i nie będą na nie uwrażliwieni.
Jest pytanie: mamy zespół ludzi, dużych indywidualności. Jak zrobić, aby życie zawodowe pracowników było przyjemniejsze, lepsze, efektywniejsze? Czy można sprawić, aby przynosiło zadowolenie duchowe, sprzyjało rozwojowi, kształciło? Tych rzeczy często nie ma. Jeśli badamy, co to jest etyczność, to każda nieterminowa dostawa – to już jest nieetyczność, puszczenie braku, niezapłacenie podatku – to jest nieetyczność.

Co to jest Biały Certyfikat?

Jest to certyfikat, który chcemy wręczać tym firmom, które stosują zasady etycznej pracy określone normą etyczności EK1000: wśród załogi, klientów, dostawców i innych, interesariuszy firmy. Ten certyfikat ma wskazywać te firmy w Polsce, które spełniają wysokie wymagania etyczne, rekomendowane do współpracy i naśladowania ich . Biały Certyfikat nie będzie miał charakteru nagrody dla najlepszych, ale chcemy, aby uzyskało go jak najwięcej firm. Białe Certyfikaty zostaną wręczone po raz pierwszy 11 listopada 2008 r.

Dziękuję Panu za rozmowę.